De bejaarde dictator van de openbare ruimte

Parkeernormen zijn nog steeds actueel. Ze vormen de basis van veel gemeentelijke parkeervisies.

Maar, is het werken met parkeernormen niet achterhaald? De veranderingen in de openbare ruimte volgen zich in rap tempo op. De auto wordt anders gebruikt en krijgt daarmee steeds meer een secundaire rol. Als erfenis uit vervlogen tijden, een tijd waarin de auto centraal stond, blijven de parkeernormen de kleine dictators van de openbare ruimte. Tot in detail wordt bepaald hoeveel parkeerplaatsen er aanwezig moeten zijn; elke vorm van dynamiek verdwijnt. Wil je een lunchroom starten? Dat levert theoretisch 3 extra parkeerders op in de middag, dus graag 3 extra plaatsen realiseren. Een oude kapsalon ombouwen naar een appartement? Onmogelijk, want de parkeernorm dicteert 4 extra parkeerders en die plaatsen kunnen niet gerealiseerd worden, dus dan wordt het veel te druk in de wijk! Praktijkvoorbeelden te over.

Juist in een tijd met een groot woningtekort, een energietransitie en een immer toenemende vraag naar andere vormen van mobiliteit, dienen strikte parkeernormen de openbare ruimte niet meer. Erger nog, ze frustreren vooral. Maatwerk is geboden. Gelukkig zie ik deze tegenbeweging ook ontstaan binnen gemeenten. De druk is hoog. Simpelweg ‘nee’ verkopen kan niet meer. Daarom willen gemeenten steeds meer maatwerk toepassen, maar ze lopen vaak tegen het eigen parkeerbeleid aan. Beleid wat gebaseerd is op, jawel, de parkeernormen. Kortom, om echt maatwerk te leveren moeten de vaste parkeernormen verdwijnen, zodat ambtenaren op een creatieve wijze maatwerk kunnen leveren.

Nee, dat hoeft niet te betekenen dat er een ‘zootje ongeregeld’ ontstaat. Het loslaten van strikte normen biedt juist de mogelijkheid om meer te baseren op lokaal onderzoek en actuele cijfers. Maar hoe voer je dit onderzoek uit? De een meet alleen ’s nachts, de ander liefst een week lang, elk uur. De een bewaart de onderzoeksdata in de mail, de ander in een ingewikkelde database-structuur. En toch wordt er naar elkaar gekeken, welke resultaten komen er uit het onderzoek bij de buurgemeente? Vergelijken blijkt echter lastig, omdat de aanpak anders is. Het gevolg is dat eenzelfde aanvraag of onderzoek in de ene gemeente anders beoordeeld wordt dan in de andere gemeente. Het is daarom belangrijk dat we landelijk beginnen met het standaardiseren van parkeeronderzoek. Denk daarbij niet alleen aan de onderzoeksmethodiek, maar ook aan de frequentie van onderzoek, en vooral het breed ontsluiten van deze data en openbaar toegankelijk maken.

Voor wat betreft de methodiek: door op een eenduidige manier onderzoek te doen is het pas mogelijk om te vergelijken. Dan de frequentie: het is belangrijk dat 0 en 1 onderzoeken een sleutelrol krijgen en er regelmatig gemeente-breed onderzoek uitgevoerd wordt. Hierdoor is het mogelijk om het gevolg van een aanpassing in de openbare ruimte daadwerkelijk te achterhalen. Dit alles hoeft niet eens zoveel meer te kosten. Het combineren van onderzoeken levert schaalvoordeel op. Als laatste is de ontsluiting van de data van het grootste belang, in bijvoorbeeld een landelijk dashboard. Hiermee zijn alle parkeeronderzoeken van klein tot groot toegankelijk en raadpleegbaar.

Een aanvraag voor aanpassing in de openbare ruimte kan daarmee vergeleken worden met soortgelijke situaties op andere plekken. Door voor en na onderzoeken te raadplegen is het zelfs mogelijk dat een gemeente stap voor stap een eigen parkeernorm op maat realiseert. Aanpasbaar en gebaseerd op de eigen praktijk en bovenal: in dienst van de openbare ruimte en daarmee de burger.

Over de auteur: Antonie Kamerik

Antonie Kamerik is projectleider en mede-eigenaar bij DataCount. Binnen het bedrijf heeft hij een coördinerende rol binnen de grote en/of complexe projecten. Daarnaast houd hij zich bezig met algemene zaken binnen het bedrijf, zoals personeel, financiën, procesverbeteringen, visie en beleid.